Bastaardsatijnrups (Euproctis chrysorrhoea (L.))

Orde: Lepidoptera (vlinders)
Familie: Erebidae

De bastaardsatijnrups en volwassen bastaardsatijnvlinder komen af en toe binnen in gebouwen voor, maar de meeste overlast is buiten. De rups heeft brandharen die voor irritatie zorgen bij mensen en dieren. De laatste jaren heeft de rups zich sterk uitgebreid vanuit het zuiden, de meeste overlast vindt plaats langs de kuststreek.

Uiterlijk

De eitjes worden in groepjes bij elkaar gelegd en door de vlinder bedekt met goudbruine brandharen uit haar achterlijf, zodat de eitjes en jonge rupsen minder aantrekkelijk zijn voor vogels of andere vijanden.
De larven (rupsen) zijn goudbruin van kleur met geelbruine haren, 2 rode stippen op de rugzijden (op het negende en tiende segment) en twee parallel lopende, dunne witte lijnen. De rups is ongeveer 35 millimeter lang.
De vlinder is sneeuwwit van kleur met aan het uiteinde van het achterlijf een goud-bruine pluim. De vleugelbreedte is 30 tot 40 millimeter.

Vlinder waarin de bastaardsatijnrups verandert na de metamorfose (het popstadium).

Ontwikkeling

De vlucht van de vlinders is van juni tot begin augustus. De vlinders zetten in deze tijd hun eitjes af, op de onderzijde van bladeren van loofbomen, in groepen van 200 tot 300 stuks. De rupsen komen uit in juli/augustus en eten het blad van voornamelijk duindoornen, maar daarnaast ook van meidoorn, sleedoorn, eik en fruitbomen. De rupsen overwinteren gezamenlijk in grote aantallen in een winternest gemaakt van samengesponnen bladeren. In het voorjaar zetten de rupsen de vraat voort tot ze verpoppen in juni.

Schade

De bastaardsatijnrupsen zijn in het bezit van brandharen die bij contact kunnen zorgen voor onder andere jeuk, huidirritatie en ontsteking van de ogen. Verder kunnen bomen geheel kaal worden gegeten door de rupsen. Als laatste kan massale migratie van de rupsen over rijwielpaden kans geven op slipgevaar.

Bestrijding

In de winter kunnen de nesten bestreden worden door ze uit te knippen en te vernietigen. In de nazomer kunnen de rupsen bestreden worden door te spuiten met bacteriën of nematoden. Wanneer u een nest van de bastaardsatijnrups detecteert op gemeentegrond dan kunt u de gemeente of het KAD hiervan op de hoogte stellen. De gemeente zal vervolgens waar nodig maatregelen nemen. Indien u bastaardsatijnrupsen op eigen terrein heeft, raden we u af om zelf deze te verwijderen of bestrijden. Schakel altijd een deskundige in die met de juiste uitrusting en middelen te werk kan gaan.

Namen van bedrijven kunt u vinden op de site van de beide brancheverenigingen (NVPB en Platform Plaagdierbeheersing) en bij de Kamer van Koophandel.

Advies

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).