Schurftmijt (Sarcoptes scabiei (L.))

Orde: Sarcoptiformes
Familie: Sarcoptidae

De schurftmijt komt voor in de menselijke huid en veroorzaakt de besmettelijke aandoening schurft, ook wel scabiës genoemd. Voor de bestrijding moet dan ook een arts worden geraadpleegd en is een gezamenlijke aanpak nodig. Naast de soort die op de mens voorkomt, zijn er nog een groot aantal andere variëteiten die op dieren voorkomen. Deze zijn slechts door een deskundige, en dan nog met grote moeite, van elkaar te onderscheiden. Er bestaat ook een zeer besmettelijke scabiës-vorm (Scabies norvegica) die in zeldzame gevallen bij de mens voorkomt. De bestrijding van deze aandoening is geheel verschillend van de hier beschreven schurftbehandeling.

Uiterlijk

De eitjes zijn slechts 0,09×0,17 millimeter groot, toch is dit in verhouding met de volwassen mijten nog erg groot. De vorm van het ei is enigszins ovaal. De larve die uit het ei komt lijkt al op de volwassen schurftmijt. Het heeft echter nog slechts 3 paar poten. Na vervelling ontstaat een nimf met 4 paar poten, net als de volwassen mijt; de nimf zal nog 2 keer vervellen voordat het een volwassen schurftmijt is. De volwassen schurftmijt is bijna kogelrond en geribbeld. Het vrouwtje is 0,3 tot 0,4 millimeter; het mannetje is 0,18 tot 0,25 millimeter lang. Schurftmijten zijn niet met het blote oog te zien.

Ontwikkeling

Vrouwelijke schurftmijten leggen per dag circa 2 eitjes in de huid van de mens. Doordat de omstandigheden in de huid vrijwel altijd constant zijn is de ontwikkelingsduur van de schurftmijt ook zeer constant. Het eistadium duurt 3 tot 4 dagen; het larve stadium 3 dagen; het eerste nimfstadium 3 tot 4 en het tweede nimfstadium ook 3 tot 4 dagen. De totale ontwikkeling van ei tot volwassen mijt duurt 14 tot 17 dagen. Van de eitjes komt ongeveer 90% uit, maar er is een hoge sterfte tijdens de rest van de ontwikkeling, dit betekent dat slechts 10% van de onvolwassen stadia het redt tot een volwassen mijt.

Leefwijze

Schurftmijten leven verborgen in de huid van de mens, waar zij gangetjes graven. Het is zeer waarschijnlijk dat alleen de loslopende onvolwassen stadia in staat zijn om een nieuwe gastheer te besmetten. Vrijwel altijd vindt de besmetting plaats via huidcontact van minstens 15 minuten, bijvoorbeeld als u in hetzelfde bed slaapt of elkaars kleding draagt. De mijten voeden zich voornamelijk onder het hoornachtige deel van de menselijke huid. De vrouwelijke mijten treft u meestal op de handen en polsen, en verder voornamelijk op ellebogen, voeten en enkels.

Schade/hinder

Een besmetting met schurftmijten is bijzonder hinderlijk, vooral omdat het enkele weken (twee tot zes) duurt voordat de eerste verschijnselen optreden. Naarmate de besmetting langer duurt zal de huid heviger gaan reageren. Wanneer iemand voor de tweede keer besmet wordt, reageert de huid zelfs nog sneller. Een van de belangrijkste hinder is nachtelijke jeuk, welke zeker bij een tweede besmetting zeer heftig kan zijn. Ook kunnen er blaasjes en rode bultjes ontstaan op de huid.

Bestrijding

De bestrijding van schurft is bij mensen uit te voeren met behulp van een speciale crème −verkrijgbaar bij de drogist− of op voorschrift van een arts met behulp van medicijnen. Het is van belang de behandeling ook uit te voeren bij logés, huisgenoten, en dergelijke, waarmee de patiënt intensief contact heeft gehad. De kleding en het beddengoed van een patiënt moeten worden gewassen op 60 graden. De ruimte en het bed waarin een patiënt heeft geslapen hoeft niet te worden bestreden met een bestrijdingsmiddel, een grondige schoonmaakactie is voldoende. Voor de bestrijding van schurftmijt die op dieren zit kan een bestrijdingsmiddel worden toegepast, raadpleeg hiervoor eerst een dierenarts.

Advies

Mochten de bestrijdingsmaatregelen, uitgevoerd aan de hand van dit advies, onvoldoende resultaat opleveren, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).