Amerikaanse rivierkreeft (o.a. Procambarus spp. en Faxonius spp.)

Orde: Decapoda (kreeften, krabben en garnalen)
Familie: Cambaridae

De Amerikaanse rivierkreeft is een verzamelnaam die wordt gebruikt voor meerdere exotische kreeftensoorten in Nederland: de rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii (Girard)), de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Faxonius virilis (Hagen)), de gevlekte Amerikaanse rivierkreeft (Faxonius limosus (Rafinesque)) en de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus acutus (Girard)). Deze Amerikaanse rivierkreeften zijn inheems in Noord-Amerika en zijn geïntroduceerd in Europa voor aquacultuur doeleinden. De Amerikaanse rivierkreeft leeft in zoet water en is voor het eerst in 1968 in Nederland aangetroffen.

Uiterlijk

De volwassen rode Amerikaanse rivierkreeften zijn roodachtig en hebben fel rode puntjes op de scharen. Ze zijn tussen de 12 en 17 cm groot. De vrouwelijke dieren hebben twee gelijke scharen, in tegenstelling tot de mannetjes die een grotere rechterschaar hebben.

De geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft heeft een maximale lengte van 13 cm. U kunt hem herkennen aan de forse lichte knobbels op de scharen.

De gevlekte rivierkreeft heeft zich door het grootste gedeelte van Nederland verspreid. De volwassen dieren zijn bruin met kenmerkende strepen dwars over het achterlijf.

De gestreepte Amerikaanse rivierkreeft lijkt sterk op de rode Amerikaanse rivierkreeft. U kunt hem herkennen aan de donkere streep op zijn achterlijf geflankeerd door lichtere strepen.  In de Alblasserwaard komt de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft in hoge aantallen voor. In de rest van Nederland komt hij nauwelijks voor.

Links: de rode Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus clarkii). Rechts: de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft (Procambarus acutus).

Leefwijze

De Amerikaanse rivierkreeften zijn opportunistische omnivoren. Ze foerageren lopend over de bodem van de sloot of vijver. Ze eten voornamelijk onderwaterplanten maar voor een optimale groei van de jongen is dierlijk voedsel in de vorm van slakken, invertebraten, eitjes en larven van amfibieën noodzakelijk. De Amerikaanse rivierkreeften zijn uitstekende gravers, waardoor ze overlast kunnen veroorzaken. De kreeften groeien door middel van verschalen. De oudere kreeften eten vaak de jongere op. Op deze manier wordt de populatie in evenwicht gehouden.

De rode Amerikaanse rivierkreeft begeeft zich ook op het land. Vooral met regen kan deze soort op het land aangetroffen worden. De kreeft kan op deze manier fysieke barrières in het water omzeilen en geïsoleerde wateren bereiken.

Schade

Op de lange termijn kunnen de kreeften grote schade aan een zoetwaterecosysteem teweegbrengen. Denk hierbij aan een achteruitgang van de waterkwaliteit en toename van de troebelheid en het nutriëntengehalte in  het water. Dit kan weer leiden tot een afname van andere soorten. De invasieve rivierkreeften kunnen ook tot economische schade leiden, door het beschadigen van waterkanten en dijken. De Amerikaanse rivierkreeft kan bovendien drager zijn van de kreeftenpest: een schimmel die dodelijk is voor de inheemse Europese rivierkreeft, maar waar de Amerikaanse rivierkreeft zelf niet ziek van wordt.

Wering

Het belangrijkste is om te zorgen dat er niet meer Amerikaanse kreeften vanuit de handel of aquaria in de natuur terecht komen. Bovendien mogen gevangen kreeften niet vervoerd worden om verdere verspreiding te voorkomen. Als kreeften eenmaal een populatie hebben is het heel lastig om er vanaf te komen.

Bestrijding

Er zijn verschillende bestrijdingstechnieken mogelijk: mechanische bestrijding door middel van vallen, biologische bestrijding met behulp van predatoren, fysieke toepassingen zoals het droogleggen van wateren of fysieke barrières opwerpen, of chemische bestrijding met biociden of pesticiden. Geen enkele maatregel is tot nu toe volledig succesvol; een combinatie van bestrijdingstechnieken lijkt het meeste succes op te leveren.

Mechanische bestrijding van de grote reproducerende kreeften en bestrijding middels predatoren van de jonge kreeften lijkt op dit moment het meeste potentieel te hebben. Let op! Voor het vangen van rivierkreeften is een vergunning nodig.

Advies

Mocht u na het lezen van deze informatie nog vragen hebben, neem dan contact op met het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen (KAD).